Projekt badawczo-rozwojowy

POIR 4.2 Rozwój nowoczesnej infrastruktury badawczej sektora nauki, Inteligentny Rozwój

Lider projektu: Uniwersytet Wrocławski, koordynator: dr Anetta Drzeniecka-Osiadacz

Koordynator na UW: dr hab. Iwona Stachlewska, prof. ucz.

W skład konsorcjum wchodzą: Instytut Geofizyki PAN, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Wrocławski (lider), Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej PIB, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Uniwersytet Śląski w Katowicach.

Dofinansowanie łączne: 11 616 598,24 PLN.

ACTRIS-PL IB powstał w celu dostarczania wysokiej jakości danych o tzw. krótkożyciowych składnikach atmosfery, zarówno pochodzących ze źródeł naturalnych, jak i antropogenicznych. ACTRIS-PL IB to odpowiedź na realnie istniejące zapotrzebowanie, gdyż procesy zachodzące w atmosferze odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu zagrożeń społecznych i środowiskowych. Do najważniejszych z nich należy zaliczyć: jakość powietrza, zdrowie społeczeństwa, zmiany klimatu i produktywność ekosystemów. Stanowią one jednocześnie wyzwania, z jakimi należy się zmierzyć, wprowadzając zasady Europejskiego Zielonego Ładu.

Projekt dotyczy rozbudowy w kraju rozproszonej dużej Infrastruktury Badawczej do badania aerozoli, chmur oraz gazów śladowych (IB ACTRIS-PL), która wpisuje się w ramy Europejskiej IB ACTRIS w ramach finansowania POIR4.2. Przy wykorzystaniu IB ACTRIS-PL przewidziane są do realizacji badania z zakresu fizyki i chemii atmosfery, w szczególności badania aerozoli i chmur technikami zdalnymi oraz badania aerozoli technikami in-situ i laboratoryjnymi. Jednocześnie do realizacji przewidziane są zadania łączące wymienione obszary, np. badanie interakcji aerozoli z chmurami, czy zastosowanie danych pomiarowych do modelowania stanu atmosfery w różnych skalach czasowo-przestrzennych. Jednym z głównych celów IB ACTRIS-PL jest włączenie części stacji do Europejskiej IB ACTRIS, będącej integralnym środowiskiem naukowo-badawczym zapewniającym wsparcie techniczne i kalibracje instrumentów przez Centra Tematyczne oraz Centrum Danych, z dedykowanymi serwisami dla użytkowników oraz narzędziami wizualizacji opartymi o technologie internetowe.

Przedsięwzięcie IB ACTRIS-PL zostało wpisane na Polską Mapę Infrastruktury Badawczej w 2020 r., jednak od wielu lat Polska aktywnie uczestniczy w pracach Europejskiej IB ACTRIS, która od 2016 r. jest na Europejskiej Mapie Drogowej Infrastruktury Badawczej (ESFRI).

IB ACTRIS-PL, podobnie jak Europejska IB ACTRIS, to infrastruktura rozproszona, należąca do różnych instytucji prowadzących pomiary i badania we współpracy naukowo-badawczo-rozwojowej, zlokalizowana na stacjach - obserwatoriach rozmieszczonych na terytorium Polski, w możliwie optymalny przestrzennie sposób, zapewniający również kolokację z innymi infrastrukturami badawczymi (np. Europejską infrastruktura Integrated Carbon Observation System - ICOS), w celu najskuteczniejszego wykorzystania środków finansowych i synergii pomiarów.                                                                                             

IB ACTRIS-PL została zaplanowana do etapowej rozbudowy, z wykorzystaniem dofinansowania w ramach środków POIR 4.2, dotacji aparaturowych oraz projektów krajowych (NCN, NCBiR).

Obecnie istniejąca IB ACTRIS-PL jest na niewystarczającym poziomie w stosunku do standardów ACTRIS, z wyjątkiem stacji w Warszawie i Belsku (obie w woj. mazowieckim), które nie będą doposażone w ramach tego wniosku. Zatem projekt skupia się na pozostałych obszarach Polski, gdzie badania same w sobie są ogromną wartością i rozwiną istniejący potencjał instytucji badawczych, pozwalając tym samym na realizację celów badawczo-rozwojowych, jakie zostały postawione przed IB ACTRIS-PL.

Konsorcjum ACTRIS-PL tworzone jest przez jednostki naukowe i badawcze, które mają bogate doświadczenie w obszarach badań określonych w niniejszym dokumencie. w skład konsorcjum wchodzą: Uniwersytet Wrocławski, Instytut Geofizyki PAN, Uniwersytet Warszawski, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej PIB, Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Uniwersytet Śląski w Katowicach.