W ciągu ostatnich dwóch dekad wiele uwagi poświęcono o tzw. metamateriałom optycznym, które pozwalają na uzyskanie nowych metod kontroli propagacji fal, nieosiągalnych w ośrodkach „konwencjonalnych” [1–3]. Pośród tego rodzauje ośrodków, specjalna klasa jednoosiowo anizotropowych metamateriałów, zwanych metamateriałami hiperbolicznymi (HMM), jest szczególnie obiecująca ze względu na ich stosunkowo wysoką wykonalność technologiczną oraz szerokie zastosowania, w tym soczewkowanie bezdyfrakcyjne [4], możliwość zastosowania czujnikach bilogicznych [5–8], zatrzymywanie i spowalnianie sygnału optycznego [9], wydajne filtrowanie widmowe i przestrzenne [11] oraz wiele innych [12,13]. Nasze badania koncentrują się na możliwości kontroli odpowiedzi elektromagnetycznej metamateriałów za pomocą dwóch mechanizmów, tj. aktywnego przestrajania za pomocą bodźca zewnętrznego oraz kontroli odpowiedzi nielokalnej za pomocą odpowiedniej strukturyzacji geometrii ośrodka.Nasze kluczowe osiągnięcia związane z objętościowymi strukturami HMM dotyczyły możliwości wykorzystanie planarnych metamateriałów hiperbolicznych jako ultracienkich, przestrajalnych filtrów krawędziowych i wąskopasmowych, działających w zakresie średniej podczerwieni i mogących znaleźć zastosowanie w komunikacji optycznej w wolnej przestrzeni oraz w wykrywaniu sygnatur termicznych. Ponadto, w ramach przeprowadzonych  prac, wykazaliśmy, że unikalne właściwości struktur HMM mogą być również kontrolowane i wykorzystywane w zintegrowanych układach falowodowych, co pozwala na uzyskanie pełnej kontroli właściwości propagacyjnych w pojedynczym falowodzie, w tym zatrzymywania światła i odwracania przepływu mocy, a także w uzyskaniu przestrajalnego sprzężenia międzymodowego w systemach wielofalowodowych. Zakres naszych badań w obszarze aktywnych przestrajalnych struktur HMM obejmował również kontrolę wzmocnienia i absorpcji w objętościowych oraz zjawiska laserowe w laserach DFB opartych na ośrodkach hiperbolicznych. W szczególności, wykazaliśmy możliwość uzyskania generacji jednoczęstotliwościowej z wysokim tłumieniem prążków bocznym i kontrolowaną długością fali generacji. Kolejnym obszarem naszych badań było zbadanie roli dyspersji przestrzennej w kształtowaniu właściwości planarnych metamateriałów hiperbolicznych. Zgodnie z otrzymanymi wynikami, nielokalność (dyspersja przestrzenna) może służyć jako nowy stopień swobody w kontrolowaniu właściwości optycznych struktur HMM. W naszej pracy wykazaliśmy, że strukturyzacja komórki elementarnej HMM może prowadzić do silnej odpowiedzi nielokalnej, co może być wykorzystane do uzyskania szeregu nowych efektów optycznych, które nie są możliwe do zaobserwowania przy znikomej dyspersji przestrzennej, takich jak izolacja optyczna, bez użycia zewnętrznego pola magnetycznego i efektów nieliniowych lub generacja wiązek o ortogonalnych polaryzacjach i różnych częstotliwościach w pojedynczej strukturze laserowej. Zakres naszej analizy obejmował również rolę nielokalności w kształtowaniu właściwości optycznych filtrów optycznych, falowodów i laserów opartych na metamateriałach hiperbolicznych. Wierzymy, że oba zaprezentowane przez nas mechanizmy dają mocne podstawy dla do stworzenia platformy fotonicznej do wszechstronnych zastosowań optycznych bazującej na metamateriałach hiperbolicznych.

Referencje:

1. V. M. Shalaev, "Optical negative-index metamaterials," Nature Photon 1(1), 41–48 (2007).
2. S. A. Cummer, J. Christensen, and A. Alù, "Controlling sound with acoustic metamaterials," Nat Rev Mater 1(3), 16001 (2016).
3. S. Zhu and X. Zhang, "Metamaterials: artificial materials beyond nature," National Science Review 5(2), 131–131 (2018).
4. J. Sun and N. M. Litchinitser, "Toward Practical, Subwavelength, Visible-Light Photolithography with Hyperlens," ACS Nano 12(1), 542–548 (2018).
5. K. V. Sreekanth, Y. Alapan, M. ElKabbash, E. Ilker, M. Hinczewski, U. A. Gurkan, A. De Luca, and G. Strangi, "Extreme sensitivity biosensing platform based on hyperbolic metamaterials," Nature Materials 15(6), 621–627 (2016).
6. M. A. Baqir, A. Farmani, T. Fatima, M. R. Raza, S. F. Shaukat, and A. Mir, "Nanoscale, tunable, and highly sensitive biosensor utilizing hyperbolic metamaterials in the near-infrared range," Appl. Opt. 57(31), 9447 (2018).
7. A. V. Kabashin, P. Evans, S. Pastkovsky, W. Hendren, G. A. Wurtz, R. Atkinson, R. Pollard, V. A. Podolskiy, and A. V. Zayats, "Plasmonic nanorod metamaterials for biosensing," Nature Mater 8(11), 867–871 (2009).
8. E. Shkondin, T. Repän, M. E. Aryaee Panah, A. V. Lavrinenko, and O. Takayama, "High Aspect Ratio Plasmonic Nanotrench Structures with Large Active Surface Area for Label-Free Mid-Infrared Molecular Absorption Sensing," ACS Appl. Nano Mater. 1(3), 1212–1218 (2018).
9. A. Tyszka-Zawadzka, B. Janaszek, and P. Szczepański, "Tunable slow light in graphene-based hyperbolic metamaterial waveguide operating in SCLU telecom bands," Optics Express 25(7), 7263 (2017).
10. M. Kieliszczyk, B. Janaszek, A. Tyszka-Zawadzka, and P. Szczepański, "Tunable spectral and spatial filters for the mid-infrared based on hyperbolic metamaterials," Applied Optics 57(5), 1182 (2018).
11. A. Ghoshroy, W. Adams, X. Zhang, and D. Ö. Güney, "Hyperbolic Metamaterial as a Tunable Near-Field Spatial Filter to Implement Active Plasmon-Injection Loss Compensation," Phys. Rev. Applied 10(2), 024018 (2018).
12. O. Takayama and A. V. Lavrinenko, "Optics with hyperbolic materials [Invited]," J. Opt. Soc. Am. B 36(8), F38 (2019).
13. 13. Z. Guo, H. Jiang, and H. Chen, "Hyperbolic metamaterials: From dispersion manipulation to applications," Journal of Applied Physics 127(7), 071101 (2020).